Tâm lý chung của con người là sợ bị trừng phạt và thích được thưởng.
Phần thưởng có thể là tiền bạc, lợi ích vật chất, địa vị, danh hiệu, sự thăng
tiến, hoặc đôi khi chỉ đom giản lả một lời khen. Người lãnh đạo thưởng sử dụng
quyền khen thưởng để động viên, khích lệ nhân viên. Chẳng hạn, hiệu trưởng một
trường đại học tuyên bố thưởng một khoản tiền cho các sinh viên nào đạt thành
tích học tập loại giỏi sau 4 năm đại học và các sinh viên đó sỗ được chuyển
tiếp vào học cao học của trường. Điều này có tác động mạnh mẽ đến thái độ và sự
nỗlực của sinh viên, kích thích họ học tập đạt kết quả cao nhất. Tuy nhiên, nếu
dùng sai cổ thể tạo nên các vấn đề nghiêm trọng về tinh thần làm việc, chẳng
hạn không kịp thời khen thưởng với người xứng đáng, tặng thưởng nhiều hơn cho
người được ưa thích.
Quyền lực chuyên môn. Đó là khả năng gây ảnh hưởng dựa trên những
kiến thức và kỹ nàng chuyên môn vượt trội được người khác đánh giá cao.
Một người dù có hay không có chức vụ quản lý, nhưng có kiến thức
và kỹ năng chuyên môn cao, có tư duy cấp tiến, sẽ giúp họ hiểu được tình huống,
đề xuất được giải pháp, đưa ra phán xét vững vàng và luôn vượt trội về kết quả
công việc; mọi người sẽ có xu hướng lắng nghe người đó. Năng lực chuyên môn là
yếu tố có thể tạo ra quyền lực cho cá nhân khi những người khác phụ thuộc vào
cá nhân đó về những chỉ dẫn, tư vấn, giúp đỡ về chuyên môn hoặc thực hiện các kĩ
năng kĩ thuật. Chẳng hạn ý kiến của các bác sĩ giỏi chuyên môn thưởng được các
bác sĩ khác lắng nghe và được bệnh nhân tuyệt đối tuân thủ.
Quyền lực chuyên môn của người lãnh đạo có mối liên hệ chặt chẽ
với tính hiệu quả trong công việc của các nhân viên. Thật vậy. Khi người lãnh
đạo có năng lực chuyên môn được đánh giả cao, ý kiến của người đó sẽ được tôn
trọng, mọi người sẽ tin tưởng vào quyết định của người đó và sẽ nghiêm chỉnh
thực hiện quyết định.
Một người lãnh đạo có năng lực chuyên môn có thể sử dụng sự tự
tin, tính quyết đoán và danh tiếng của mình vào những lập luận lý tính – và
thậm chí còn mở rộng nó sang lĩnh vực khác, ở đây người lãnh đạo có thể không
phải sử dụng đến quyền lực pháp lý và vỉ vậy họ có thể vượt ra ngoài tầm ảnh
hưởng của vị trí.
Quyền lực chuyên môn đem lại khả năng lãnh đạo khi bạn không có
thầm quyền chính thức và khả năng gây ảnh hưởng dối với suy nghĩ và hành vi của
người khác mà với người đó bạn không có quyền pháp lý hay quyền thưởng, phạt.
