Trong mô hình
phương thức – mục tiêu, trách nhiệm của người lãnh đạo là tạo động lực làm việc
để đạt được mục tiêu chung của tổ chức và mục tiêu cá nhân của các nhân viên
bằng một trong hai cách:phương thức để đạt được kết quả và những phần thưởng đi
kèm với kết quả đó, hoặc (2) tăng mức thưởng lên cho phù họp với mong muốn và
nguyện vọng của nhân viên.
Làm rõ phương thức tức là người
lãnh đạo làm việc với các nhân viên để giúp họ xác định những gì cần làm để
hoàn thành nhiệm vụ và đạt được những phần thưởng của tổ chức. Tăng mức thưởng
tức là người lãnh đạo trao đổi với cấp dưới để tìm hiểu phần thưởng như thế nào
thì quan trọng với họ, liệu họ cần những giá trị vật chất như tiền thưởng, tăng
lương, thăng chức hay họ chỉ cần những giá trị tinh thần từ bản thân công việc
đó. Công việc của người lãnh đạo là phải tăng được giá trị phần thưởng mà nhân
viên cần và làm rõ phương thức nào để đạt được những phần thưởng đó cho các
nhân viên của mình.
Mô hình này xét đến cả ba yếu tố: phong
cách lãnh đạo; yếu tố tình huong; và cách sử dụng phần thưởng để đáp ứng nhu
cầu của nhân viên. Trái với học thuyết của Fiedler đã nêu ở trên đòi hỏi phải
chọn người lãnh đạo cho phù hợp với hoàn cảnh, học thuyết phương thức – mục
tiêulại chỉ yêu cầu người lãnh đạo thay đổi hành vi và phong cách cho phù hợp
với hoàn cảnh.
- Phong cách lănh đạo. Mô hình phương thức – mục tiêu chia phong cách lãnh đạo thành 4 loại:
Ủng hộ là phong cách mà người lãnh đạo
quan tâm đến hoàn cảnh và nhu cầu cá nhân của cấp dưới. Phong cách của người
lãnh đạo cởi mở, thân thiện, dễ gần, tạo ra được bầu không khí làm việc chan
hòa và đối xử công bàng với cấp dưới.
Chỉ đạo là phong cách mà người lãnh đạo
nói chính xác những việc mà cấp dưới cần làm, lập kế hoạch, nêu lịch trình, đặt
mục tiêu và tiêu chuẩn hành vi, nhấn mạnh việc tuân thủ các quy định và nguyên
tắc.
Có tham gia là phong cách mà người lãnh
đạo hỏi ý kiến cấp dưới về các quyết định của minh, khuyến khích họ tham gia
vào quá trình ra quyết định và gặp gỡ nhân viên tại nơi làm việc.
Định hướng kết quả là phong cách mà
người lãnh đạo đưa ra mục tiêu rõ ràng và đầy thách thức cho cấp dưới, nhấn
mạnh chất lượng và cải tiến trong công việc, thể hiện sự tin tường của mình với
cấp dưới và hỗ trợ họ nhằm đạt được những mục tiêu thách thức đã đề ra.
Bốn phong cách lãnh đạo trên không được
coi là tố chất lãnh đạo như trong học thuyết của Fiedler mà được xem là những
hành vi mà bất kỳ người lãnh đạo nào cũng có thể vận dụng tùy thuộc vào tình
huống.